ده کتاب سینمایی به پیشنهاد سردبیر؛ به مناسبت نمایشگاه کتاب سی و ششم
در این بسته پیشنهادی سعی کرده‌ام ده کتاب مهم سینمایی ارزشمند را جهت تهیه و خواندن پیشنهاد دهم با در نظر داشتن این نکته که بتوان حداکثر این آثار را در نمایشگاه کتاب و یا کتابفروشی‌ها پیدا کرد. شش کتاب ابتدایی موضوعات بنیادین و پایه‌ای سینما را پوشش می‌دهند که منجر به درک عمیق‌تر هنر هفتم خواهد شد. شماره هفت تا نه نیز به طور ویژه به علاقه‌مندان نقد فیلم اختصاص دارد. چه آن‌هایی که از خوانش نقد فیلم لذت می‌برند و چه آن‌هایی که دوست دارند به طور عملی وارد این میدان شوند. پیشنهاد دهم نیز به ما کمک می‌کند تا توجه‌مان به سایر حوزه‌هایی که سینما می‌تواند با آنها نسبتی برقرار کند جلب شود.
شماره یک: شناخت سینما نوشته لوئیس جانتی با ترجمه ایرج کریمی، نشر بیدگل
شناخت سینما دربارۀ اینکه فیلم‌ها چگونه از رهگذر شبکه‌ای یکتا از تکنیک‌ها و نظام‌های زبانی با مخاطبانشان ارتباط برقرار می‌کنند و به بیان و انتقال معنا می‌پردازند، بصیرت‌های ارزشمندی ارائه می‌دهد. کتاب با تمرکز بر عناصر کلیدی فیلم‌سازی، از جمله فیلم‌بردای، میزانسن، حرکت، تدوین، صدا، بازیگری، انتخاب بازیگر و فیلمنامهنویسی، به روشی خواندنی، آسان‌یاب و گهگاه شوخ‌انگیز، هنر آموزان را درگیر زبان شگفت‌انگیز فیلم می‌سازد و به آنها کمک می‌کند تا درک و فهم خود را در این رابطه که چرا و چگونه تماشاگران به فیلم‌های گوناگون واکنش نشام می‌دهند ارتقا بخشند.
لوئیس جانتی، نویسندۀ کتاب شناخت سینما، استاد رشته‌های ادبیات و سینما در دانشگاه کیس وسترن ریزرو در کلیولند است که علاوه بر انتشار کتاب‌ها و مقالات پرشمار در زمینۀ ادبیات، سیاست و هنرهای نمایشی، سال‌هاست که به عنوان منتقد فیلم نیز به صورت حرفه‌ای به فعالیت می‌پردازد.
شماره دو: درک فیلم نوشته الن کیسبی یر با ترجمه بهمن طاهری، نشر گیلگمش
کتاب درک فیلم سعی دارد اصول سینمایی را نه به عنوان یک منبع یا کتاب مرجع، بلکه در قالب کتابی آموزشی به کسانی که می‌خواهند با اصول فیلم و فیلم‌سازی آشنا شوند آموزش دهد. در این کتاب نخستین درس‌هایی که دربارهٔ سینما باید دانست توضیح داده می‌شود؛ از انواع فیلم گرفته تا آموزش تدوین.
شماره سه: عناصر فیلمنامهنویسی نوشته اروین بلکر با ترجمه محمد گذرآبادی، نشر هرمس
اروین بلَکِر بر این باور نبود که خلاقیت آموختنی است، اما معتقد بود که اصول و فنّ فیلمنامهنویسی -یعنی ساختار، پیرنگ، گفتگو، معرفی و شخصیت- را می‌توان آموخت. پرفسور بلکر اصول فوق را از منابع متعدد جمع‌آوری نمود و آنها را طی سالها، تلخیص و پالوده کرد. وی افزون بر چهل سال از زندگی خود را به نمایشنامه‌نویسی برای رادیو، فیلمنامهنویسی، نویسندگی برای برنامه‌های مستند و نمایشی تلویزیون، ویرایش داستانهای تلویزیونی و رُمان‌نویسی گذراند.
عناصر فیلمنامۀ داستانی که به فشرده‌ترین شکل ممکن پیراسته و تصفیه شده‌اند عمدتاً حاصل تدریس دورۀ مقدماتی او در دانشگاه‌های کالیفرنیای جنوبی هستند.
شماره چهار: نظریه فیلم (مجموعه مقالات) نوشته جمعی از نویسندگان، شرکت چاپ و انتشارات سازمان اوقاف و امور خیریه
نظریة فیلم معاصر هنگامی به وجود آمد که از سفسطة ناتورالیستی نظریة فیلم کلاسیک جدا شد و هنگامی که از الگوهای دیداری (شناخت، دریافت، روان‌شناسی)؛ نظریه‌های زبان حرکت کرد؛ یعنی زمانی که فیلم را یک زبان دلالت‌زا شمرد نه ابزاری برای بازآفرینی مکانیکی، و این نقطة عزیمت اولیه قطعا حاصل برخورد روانکاوی، نشانه‌شناسی و مارکسیسم است. تداخل این سه نظریه هم در دهة 1960 باعث ظهور نشانه‌شناسی فیلم به عنوان نخستین مدخل نظریة فیلم معاصر شد. پرسش اولیة نظریه فیلم معاصر این بود که مولفه‌ها روی ضمیمه‌های خاص فیلم که آن را از دیگر فرم‌های هنری دلالت‌زا (رمان، نمایش‌نامه و…) متمایز می‌کند چیست؟ پاسخ این پرسش و در مواردی طرح پرسش‌های تازه در برابر آن، مهم‌ترین و پایدارترین پروژة نظریة فیلم معاصر در چهار دهة اخیر بوده است. مقالات این شمارة «ارغنون» کوششی است برای معرفی تنوع دیدگاه‌های مختلف موجود در نظریة فیلم معاصر.
شماره پنج: نظریه فیلم عامه‌پسند نوشته جوآن هالوز با ترجمه پرویز اجلالی، نشر ثالث
کتاب نظریه فیلم عامه پسند رویکردها و موضوعات انتقادی را که در پی تعریف فیلم عامه پسند از دهه ی 1950 تا به امروز بوده است ، گرد هم آورده است. این موضوعات شامل بحث در مورد نظریه ی فرهنگ توده و اقتصاد سیاسی است. همچنین نظریه ی مولف ؛ نظریه ی ژانر ؛ مطالعات ستاره ها ؛ شاعرانگی تاریخی ؛ نظریه ی فیلم نامه ؛ فمینیسم و مطالعات فرهنگی. رویکردهای کتاب نظریه ی فیلم عامه پسند که توسط متخصصان نوشته شده است ، کتابی ایده آل برای دانشجویانی است که برای اولین بار به مطالعه ی تئوری فیلم روی می آورند.
کتاب نظریه فیلم عامه پسند، سلسله مقالاتی در حوزه ی مطالعات فرهنگی است. مقالات رویکرد های اصلی درباره تحلیل فیلم بیان می کنند. این اثر ضمن اشاره به نظریه های مرتبط با نقد و تحلیل فیلم، به تشریح سیر تطور نظریه ها و نزدیک و دور شدن های(به لحاظ مفاهیم، روش، موضوعیت، محور ها و…) آنها به یکدیگر و انتقادهای وارد به این نظریه با رویکردها می پردازد.همان گونه که جوان هالووز و مارک بانکوویچ ویراستاران کتاب ذکر می کنند:
در جریان کار نشان داده می شود که چگونه این دیدگاه ها بر مبنای تعریفی که از « عامه پسندی » ارائه می کنند ساخته می شوند و آشکار می شود که در وقع تمایز میان «عامه پسند» و «غیر عامه پسند» بر پایه مواضع نظری شکل می گیرد.
شماره شش: دیالکتیک نقد نوشته جمعی از نویسندگان، نشر ساقی
کتاب دیالکتیک نقد را مسعود فراستی گردآوری کرده است. این کتاب شامل مجموعه مقالاتی درباره نقد و تحلیل فیلم است که از دهه ۵۰ میلادی تا امروز توسط منتقدان صاحب نظر و نامی نوشته شده است. این مقالات بخشی از مهم‌ترین مقالات نقد سینمایی در جهان هستند.
شماره هفت: سینمای آمریکا: کارگردانان و کارگردانی (۱۹۶۸-۱۹۲۹) نوشته اندرو ساریس با ترجمه رحیم قاسمیان، نشر هرمس
«سـینمای آمریـکا: کارگردانـان، و کارگردانی (۱۹۶۸-۱۹۲۹)» کتاب کلاسیکی است در معرفی فیلم‌سازان آمریکایی و غیرآمریکایی طی یک رده‌بندی ابتکاری که بر اسـاس «تئوری مؤلفِ» مورد علاقۀ اندرو ساریس شکل گرفته است.دسته‌بندی خلاقانۀ ساریس مبنای تقسیم‌بندی‌های منتقدان و تحلیل‌گران سینما در دهه‌های بعد بوده و هنوز هم یکی از دسته‌بندی‌های کلاسیک کارگردانان سینما به شمار می‌رود، اگرچه بسیاری بر سر آن مناقشه کرده‌اند.دقت نویسنده در ثبت و ضبط جزییات فیلم‌ها و تدوین سال‌شمار آثار کارگردانان کتاب را علاوه بر اثری تحلیلی به دایرﺓالمعارف سینمای کلاسیک تبدیل کرده است. واژه‌نامه و فیلم‌شناسی تفصیلی فارسی-انگلیسی در ترجمۀ فارسی مرجعیت کتاب را برای خوانندگان ایرانی دوچندان می‌کند.
شماره هشت: راهنمایی کوچک برای نوشتن درباره فیلم‌ها نوشته تیموتی کوریگان با ترجمه مهسا رضوی، نشر گیلگمش
این متن پرفروش یک راهنمای مختصر برای تفکر انتقادی و نوشتن دقیق درباره فیلم است. این کتاب «راهنمایی کوچک برای نوشتن درباره ی فیلم ها» مقدمه ای برای مطالعه فیلم و همچنین راهنمای نگارش عملی است برای دانشجویان رشته نمایش است. این راهنمای نوشتاری یک ابزار عالی برای دانشجویان، منتقدان فیلم و سایر کسانی است که نقد فیلم می نویسند. کوریگان بسیار واضح و ماهرانه تفکر و روش مربوط به نقد و بررسی فیلم ها را توضیح می دهد.
شماره نه: فن تحلیل فیلم نوشته روبرت صافاریان، نشر گیلگمش
تحلیل فیلم متمایز از نقد فیلم معمول در مطبوعات است. در نقد فیلم نویسنده در یکی دو صفحه به مهم ترین نکات فیلم اشاره می کند و درباره ارزش زیبایی شناختی یا میائل تماتیک آن به داوری می پردازد. اشارات او به صحنه های جداگانه فیلم طبعا اندک است. در تحلیل فیلم،نویسنده به بررسی یک به یک صحنه های فیلم یا تعدادی از مهم ترین و نمونه وارترین آن ها می پردازد و براساس این نگاه دقیق درباره سبک کارگردان و تم فیلم به نتایجی می رسد.
تک نگاری های تحلیل فیلم ابزار کار دانشجویان سینما در کلاس های تحلیل فیلم اند و علاوه بر این،به خاطر دقت نظر در جزئیات آثار برجسته سینما به کار کسانی که وجه عملی کار فیلم سازی نظر دارند نیز می آیند.
شماره ده: فیلم به مثابه فلسفه، نوشته صالح نجفی، نشر لگا
این کتاب به دنبال بیان نظریه‌های مختلف فلسفی دربارۀ فیلم نیست، بلکه بیشتر در نظر دارد هر فیلمی را که می‌بینیم یا به تعبیری هر فیلمی را که «می‌خوانیم»، به‌عنوان یک متن فلسفی ورق بزنیم. این کتاب فیلم را متنی فلسفی قلمداد می‌کند؛ مواجهه‌ای که متفاوت با نقد فیلم عمل می‌کند.
اگر خواننده به این مجموعه به چشم تمرین‌هایی برای فکرکردن همراه با فیلم‌ها بنگرد ممکن است مایه‌هایی برای الهام و بهتر دیدنِ فیلم‌های سینمایی به‌مثابۀ متن‌هایی فکری با رگه‌های فلسفی بیابد. این کتاب، پیش‌تر در قالب مجموعه‌ای ده‌گانه تحت عنوان مجموعۀ «فیلم به‌مثابۀ فلسفه» انتشار یافته بود.
